Turbo’s reviseren is specialistenwerk. Het vergt enorm veel kennis en fingerspitzengefühl. Vanaf halverwege de jaren ’90 worden op veel motoren VNT-turbo’s (Variabele Nozzle Turbo) gemonteerd. Het zou logisch zijn dat dit type turbo na bewezen diensten ook gereviseerd wordt. Toch is dit niet geval. De revisie van deze complexe technische constructies met hun beweegbare vanen, extreme omwentelingssnelheden en de minimaal toegestane onbalans van de turbine-as is technisch zeer moeilijk en bovendien zeer kostbaar.
Het afstellen met de juiste toleranties vereist speciaal apparatuur, wat alleen bij de fabrikant beschikbaar is. Hetzelfde geldt voor de testfaciliteiten. In verband met de complexiteit van turbo’s met VNT-technologie levert de turbofabrikanten zelfs geen losse onderdelen meer voor revisiewerkzaamheden. Feitelijk betekent dit dat turbo’s met VNT-technologie niet meer gereviseerd mogen worden. Reden waarom ‘mijngrossier’ uitsluitend nieuwe VNT-turbo’s van Garrett levert.
Variabele doorlaat
Dat steeds meer autofabrikanten affabriek VNTturbo’s monteren is heel begrijpelijk. De uitlaatgascompressoren met variabele geometrie passen uitstekend bij de huidige ‘downsize’-trend. Het geheim van deze turbo’s is een variabele schoepenring in het turbinehuis. Door beweegbare vanen die aan de schoepenring gemonteerd zijn, wordt de stroom van de uitlaatgassen aangepast. Hierdoor zorgt de VNT-turbo zowel bij een laag motortoerental als bij een hoog toerental voor een optimale turbodruk. Dit betekent het einde van het zogenaamde ‘turbogat’.
Lage emissie
Andere voordelen van variabele turbogeometrie zijn de geleidelijke en optimale verstelling voor alle toerentallen. Dit is gunstig voor de emissiewaarden; deze zijn immers nu ook bij lage toerentallen laag. Daarnaast wordt het brandstofverbruik over het hele toerengebied geoptimaliseerd. Verder is er sprake van een lagere thermische en mechanische belasting die het motorvermogen ten goede komt. Bovendien is met een VNT-turbo geen ‘wastegate’-ventiel nodig en wordt de uitlaatgasenergie efficiënter gebruikt. Daarnaast is er minder tegendruk bij gelijke compressiearbeid.
Drukomvormer
Om de doorstroming te optimaliseren wordt de stand van de vanen aangestuurd door een elektropneumatische drukomvormer, die bij de nieuwste VNT-turbo’s volelektronisch wordt aangestuurd. De drukomvormer krijgt zijn commando’s van het motormanagement aan de hand van de motorkarakteristiek. Wanneer de variabele vanen niet goed versteld worden, kan de turbodruk bij bepaalde toerentallen te hoog of te laag zijn. Een foutmelding naar het motormanagement is dan het gevolg. Bij een te grote afwijking van de gevraagde turbodruk treedt de noodloop in werking.
| Turbo is niet altijd de boesdoener Bij een storing wordt de turbo vaak als schuldige aangewezen. Dat is niet altijd terecht. Voordat met demontage van de turbo wordt gestart, is het verstandig om eerst de omgeving van de turbo aan een strenge inspectie te onderwerpen en op defecten te onderzoeken. Prestatieverlies, te weinig vermogen, zwarte rook of het in werking treden van de noodloop is niet altijd te wijten aan een defecte turbolader. Andere mogelijke oorzaken zijn bijvoorbeeld een defecte drukomvormer, een vacuümpomp die te weinig druk levert of lekkages in het onderdruksysteem. |
| Turboproblemen door gebrekkige smering De meest voorkomende oorzaak van defecte turbo’s zijn meringsproblemen. Het probleem is terug te voeren op te lang uitgestelde olieverversingsintervallen. Aan het einde van de service-interval zijn de detergenten en dispergenten in de olie opgebruikt en neemt de vervuiling toe. Belangrijke delen zoals aanvoerlijnen, filters en zeefjes, raken verstopt. De turbo krijgt hierdoor geen olie meer en loopt vast. Met een simpele oliewissel en montage van een nieuwe turbo is het probleem niet opgelost. Het is verstandiger om voor montage van de nieuwe turbo een behandeling met een motorreinigingsmiddel te doen. Vastzittend vuil wordt dan losgeweekt en resterende zwevende deeltjes verdwijnen tijdens het verversen van de olie. |